آنتروپی با مدیریت چه ارتباطی دارد

انسجام،آنجا فهمیده می‌شود که وقتی دو علم بعد از مدت‌ها مکاشفات و تحقیقات در یک نقطه به هم می‌رسند. آنجاست که یکی را به نحوی در دیگری می‌شود درک کرد و بالعکس. فیزیک به این گستردگی را نمی‌توان مدیریت کرد و همچنین مدیریت فیزیکی شاید زیاد دلچسب نباشد اما این دو را می‌توان با یکدیگر روبرو کرد و اهداف مشترکشان را نشان داد تا ببینند چقدر می‌شود به هم نزدیک بود. آنجاست که از هر درسی، یک نکته‌ی دیگر در می‌یابیم و میتوان زندگی و کسب و کار خود را دو چندان بیشتر از قبل زیبا کرد. ترکیب دو زیبایی در نهایت تنهایی چیزی که به جا می‌گذارد همان زیبایی است. با مُدام همراه باشید.

فیزیک و آنتروپی به چه درد ما می‌خورد؟

آنتروپی در فیزیک راجع به بی‌نظمی به واسطه تغییرات سطح انرژی میباشد. در دنیایی که ما در آن زندگی میکنیم، روز به روز این سطح انرژی یا همان آنتروپی در حال افزایش می‌باشد. چیزهایی که باعث اتصال یا هماهنگی یک سیستم میشوند تا کار بر طبق برنامه و اهداف پیش روند، بعد از مدتی استحکام اتصال خود را از دست می‌دهند و ضعیف می‌شوند. این آنتروپی در قانون دوم ترمودینامیک است که ثابت میکند این روند در دنیا همیشه بوده و هست. این پیشروی تا جایی ادامه پیدا می‌کند که چیزی از سیار زمین یا حتی کهکاشان‌ها باقی نمی‌ماند و همه نابود می‌شوند. آنتروپی بر خلاف اینکه به تقریبا 150 سال پیش باز می‌گردد اما اگر بخواهیم بر سر مفهوم آن موشکافی کنیم، خیلی قدیم‌تر مفهوم این موضوع را پیدا می‌کنیم. از یونان باستان که راجع به تغییر صحبت کرده‌اند تا کتب فلسفی هند باستان که رابطه‌ای بین انرژی و اینرسی را عنوان کردند. همگی این زوال نهایی در ماده را پی بردند.

پیکان زمان

گفته می‌شود که زمان یک طرفه است، یعنی دارای یک پیکان می‌باشد. هنگامی که از یک طرفه بودن زمان صحبت می‌کنیم، نمی‌شود رابطه‎ی انرژی و آنتروپی بیان نکرد. وقتی سطحی از انرژی کم می‌شود و مقاومت یک ماده پایین می‌آید، آن زمان است که آنتروپی افزایش می‌یابد و ما شاهد بی‌نظمی در آن ماده میباشیم. اینجاست که متوجه می‌شویم چرا وقتی یک قند در آب انداخته می‌شود، بی‌نظمی مولکول‌های قند را نبست به مواجه شدن با آب میبینیم. پیکان زمان یا یک طرفه بودن زمان به این معنی است که ما دیگر نمیتوانیم آن قند را به حالت اول خود بازگردانیم. زمان به عقب نمی‌رود و حوادثی که در آن زمان اتفاق میافتد هم به همین شکل.

اما این پیکان زمان چه ارتباطی با مدیریت پیدا میکنند؟

از دست دادن انرژی فقط محدود به سیستم‌های فیزیکی که در طبیعت اتفاق میافتد نمی‌باشد. در سیستمی که عده‌ای آدم مشغول به کار میباشند که کسب و کاری ایجاد شده‌است، همه این پیکان زمان خودش را نشان می‌دهد. زمان یک طرفه است، یعنی تصمیم‌هایی که برای یک سازمان گرفته می‌شود میتواند تاثیرات زیادی بر بی‌نظمی یا همان آنتروپی داشته باشد. همه این تصمیمات و استراتژی‌های مصوب شده باید دائما در حال بررسی باشند. همانطور که گفته شد، دنیا به سمت بی‌نظمی در حال حرکت است و این ما هستیم که باید بدانیم انرژی خود را در کجاها متمرکز کنیم.

تصمیم جدید بگیریم یا تصمیم قبلی را ادامه دهیم 

ما باید برای تصمیماتی که برای تغییرات یک سیستم بعد از بررسی و تحقیقات مختلف میگیریم بسیار محتاط و هوشمندانه عمل کنیم. تصمیم از زمانی که گرفته میشود دیگر نمیشود به آن بی‌اعتنایی کرد. راه برای برگشت یک عملیات فکری وجود ندارد. پیکان زمان روی این موضوع پافشاری دارد. وقتی یک تصمیم برای سازمان از آنچه که ما توقع داریم فاصله می‌گیرد، ما این نیاز را حس میکنیم که برای مثال اگر تا امروز به شیرینی‌های خود، مربا اضافه میکنیم پس از امروز نباید اضافه کنیم و روند سابق خود را پیش بگیریم. به هر حال نیاز به پیشرفت در هر سیستم بعد از مدتی، می‌شود دغدغه‌ی تمام نیروی انسانی و به خصوص مدیریت اما تصمیم به انجام روش‌های جدید میتواند بهتر این پیشرفت را نشان دهد. فعالیت چندین ساله در روش و روندی که رشدی از آن حاصل نمی‌شود، نتیجه‌اش میشود نزول تدریجی و در نهایت نابودی. انرژی کم میتواند آنتروپی سازمان را افزایش دهد. اشاره کردیم که برگرداندن قند حل شده به حالت اولیه خودش نیازمند انرژی می‌باشد. تصمیم‌گیری جدید هم همینطور میباشد و نیاز ورود منابع انسانی و انرژی جدید است.

اگر بخواهیم یک مثال خوب از این موضوع بگوییم باید راجع به داستان شرکت جنرال موتورز صحبت کنیم. شرکت جنرال موتورز در یک زمانی تولید خودروهای دو دیفرانسیل شاسی بلند را سودمند دانست و روی آن سرمایه‌گذاری کرد. این ماشین‌ها به دلیل بزرگ و سنگین بودن، مصرف سوخت بالایی داشتند. در آن زمان قیمت سوخت در آمریکا پایین بود و موضوع پر مصرف بودن این ماشین به چشم نمی‌آمد. چند سال بعد به سبب بالا رفتن قیمت سوخت در آمریکا، تقاضای مردم برای خرید این ماشین کاهش یافت. اگر مدیریت این شرکت به دست شما بود، چه تصمیمی اتخاذ میکردید؟ میتوانستید پیکان زمان را نادیده بگیرید و به عقب بازگردید؟ بدون تغییر در سیستم، مصمم به تولید محصول خود باشید؟ یا ماشین‌هایی تولیدی خود را کوچک‌تر می‌ساختید تا مصرف آن پایین بیاید؟

جنرال موتورز در سال 2008 اعلام ورشکستگی کرد. وقتی این شرکت با این قدمت و سابقه رو به تولید ماشین جدید می‌آورد، خیلی سخت است که بتوان آنها را از تولید ماشین‌های سنگین قبلی منصرف کرد. این شرکت قبل از تعطیلی کامل تصمیم به تغییر مسیر خود گرفت. بزرگ‌ترین یا معروف‌ترین بودن در هر عرصه‌ای میتواند این پیامدها را هم داشته باشد. هنگامی که صحبت از آسیب ناپذیری باشد و فکر کنید که هیچ آسیبی به سازمانتان وارد نمی‌شود، آنتروپی در این جا حرف‌های زیادی برای گفتن دارد که ثابت کند همه چیز میتواند رو به بی‌نظمی باشد.