کتاب راهنمای استراتژی

این سه جمله بیشترین مشکلات عدم استفاده از مدیریت استراتژیک را در کسب‌وکارها و سازمان‌ها نشان می‌دهند. نخستین مشکل این است که کارهایی که نباید انجام شوند و انتخاب‌های غلطی که نباید رخ دهد، به خاطر نداشتن فرایندهای استراتژیک و با اصرار مدیران ارشد سازمان انجام می‌شود و منابع سازمان تلف می‌گردد. دومین مشکل که معمولاً در کسب‌وکارهای ایرانی و مدیرانشان بسیار دیده‌ام، عبارت است از با تمام قوا در همه جهت‏ ها؛ یعنی همه‏ی بازارها و همه‏ی خانواده‌های یک محصول و همه‏ی فعالیت‌های ممکن، بدون توجه به محدودیت منابع و اولویت‌بندی و رسالت و چشم‌انداز، و در یک کلام کاری بسیار پر ریسک که معمولاً سرانجام خوشی ندارد. سومین مشکل، تغییر هفتگی اولویت‌ها، اقدام بر اساس بحران و نداشتن هدف و کنترل، که نشان‌دهنده فقدان فرایندهای تحلیل، طراحی و تدوین استراتژی از یک سو و عدم جاری‏سازی و کنترل استراتژیک از سوی دیگر است.

استراتژی، راه رسیدن به هدف را مشخص می‌کند؛ البته راهی که هوشمندانه و خلاقانه و بر اساس اعداد و ارقام است. بنابراین استراتژی در معنای متداول آن، نوعی برنامه‏ریزی کلان است و درباره اهمیت آن همین بس که حیات و ممات سازمان قرار است در پرتو آن شکل بگیرد و اقدامات سازمان و عملکرد مدیران، بخصوص مدیرعامل می‌بایست بر اساس آن ارزیابی شود.

این کتاب در مورد استراتژی است، اما شما را نه به یک کارشناس استراتژی تبدیل می‌کند و نه به یک استاد فرهمند مدیریت استراتژیک؛ بلکه این کتاب، مبانی استراتژی را توضیح می‌دهد تا شما قادر به فهم اجزای اصلی یک استراتژی باشید، اینکه چگونه باید به سراغ آن‌ها بروید و استراتژی را تدوین کنید و از بعضی از ابزارهای استراتژی نیز استفاده کنید. این کتاب به شما کمک خواهد کرد تا بفهمید متخصصان استراتژی ممکن است چه چیزهایی بگویند و همچنین به شما در به چالش کشیدن چیزهایی که دیگران می‌گویند، کمک می‌کند.

این کتاب باید توسط دست‌اندرکاران کسب‌وکارهایی مطالعه شود که نیاز به تدوین استراتژی رسمی‌تری نسبت به قبل دارند؛ همچنین کارکنانی که به صورت جزئی یا غیرمستقیم در تدوین استراتژی مشارکت دارند و البته دانشجویان و سایر افرادی که می‌خواهند یک دید کلی از چارچوب آن داشته باشند و بعداً از آن استفاده کنند. این کتاب برای ذینفعان سازمانی نیز مفید و سودمند خواهد بود.

مطالب بسیار زیادی در مورد استراتژی نوشته شده است که بعضی از این مطالب رمزآلود و مبهم و بعضی دیگر بسیار پیچیده هستند، اما این کتاب پیچیدگی‌ها و دشوار بودن مطالب قبلی را برطرف می‌کند. کتاب راهنمای پیش روی شما تعدادی از اصطلاحات اصلی استراتژیک را تعریف می‌کند، تفاوت بین استراتژی رقابتی و شرکتی را توضیح می‌دهد (علت اصلی سردرگمی، حتی در میان مدیران سطوح ارشد) و رویکردی آسان برای تدوین استراتژیک ارائه می‌کند.

این کتاب علیرغم حجم کمی که دارد، به بسیاری از سؤالات در مورد استراتژی پاسخ می‌دهد؛ از جمله:

• استراتژی چیست؟
• تفاوت بین استراتژی شرکتی و رقابتی چیست؟
• مأموریت، چشم‌انداز و کلیدواژه‌های حوزه استراتژیک کدم‌اند؟
• ذینفعان چه نقشی در مدیریت استراتژیک دارند؟
• برای برنامه‌ریزی استراتژیک از چه ابزارهایی استفاده می‌شود و کاربرد آن‌ها چیست؟
• فرایندهای صورت‌بندی، تدوین و اجرای استراتژی چه مراحلی دارد؟

آمارها نشان می‌دهد که تقریباً 70 درصد از فعالیت‌های مرتبط با استراتژی در سازمان‌ها شکست می‌خورند و علیرغم صرف وقت و هزینه، اثربخش نیستند؛ بنابراین برای کاهش احتمال شکست برنامه‌ریزی و اجرای استراتژی لازم است کلیه ذینفعان زیر با مفاهیم استراتژی آشنا باشند:

• مدیران ارشد و بخصوص مدیران عامل که مسئولیت کامل در برنامه‌ریزی و اجرای استراتژی دارند و عدم تحقق آن، به معنای شکست سازمان و ناموفق بودن آن‌هاست.
• مدیرانی که می‌خواهند از مشاوران و متخصصان حوزه استراتژی استفاده بهینه کنند و زبان مشترکی با آن‌ها داشته باشند.
• مدیران میانی که باید در تحلیل و طراحی استراتژی مشارکت داشته باشند و در جاری‏سازی آن مهم‌ترین نقش را دارند.
• مدیران بازاریابی و فروش که بیشترین تماس را با محیط بیرونی سازمان دارند و عدم آگاهی آن‌ها از مفاهیم استراتژی می‌تواند اطلاعات و تحلیل‌های نادرستی را وارد فرایندهای مرتبط با استراتژی کند.
• مدیران و کارشناسانی که مسئولیت تدوین و اجرای استراتژی را بر عهده دارند و قبلاً در این زمینه کار نکرده‌اند، لازم است هر چه زودتر متوجه موضوعات استراتژی و اهمیت آن شوند.
• بدنه سازمان که قرار است در تدوین و اجرای استراتژی مشارکت داشته باشند و فرصت چندانی برای آموزش‌های طولانی‌مدت ندارند.
• دانشجویان رشته‌های مدیریت، مهندسی صنایع و MBA که می‌خواهند طی یک دوره کوتاه، با مفاهیم استراتژی آشنا شوند.

این کتاب ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که لازم است از آن‌ها اطلاع داشته باشید:

• توسط فردی نوشته شده است که سالیان متمادی هم به صورت علمی و هم عملی، به سازمان‌ها در زمینه مدیریت استراتژیک و استقرار آن کمک کرده است.
• از زبان پیچیده و سنگین کتاب‌های مدیریت استراتژیک استفاده نمی‌کند و با زبانی ساده، مفاهیم مهم را آموزش می‌دهد.
• مختصر و مفید و پر از نکته‌های کاربردی است.
• قابل خواندن سریع است و به همان سرعت، مفاهیم آن قابل استفاده است.
• مطالعه و فهمیدن آن نیازی به دانش عمیق قبلی ندارد.
• از همه مهم‌تر، احتمال شکست فعالیت‌های مرتبط با استراتژی را که آینده سازمان شما وابسته به آن است، کاهش می‌دهد.

یک ناخدا یا فرمانده نظامی می‌تواند در سخت‌ترین توفان‌ها، با بدترین شرایط و نداشتن منابع کافی، با بهره‌گیری از یک استراتژی اثربخش پیروز شود. مربیان تیم‌های ورزشی نیز با داشتن استراتژی اثربخش به نتایج درخشانی دست می‌یابند و علیرغم محدودیت‌ها و شرایط نابرابر، قهرمان می‌شوند. مدیران نیز با برخورداری از دانش استراتژی و تدوین و اجرای استراتژی‌های اثربخش در عین شرایط سخت، تهدیدهای محیطی فراوان و کمبود منابع باید بتوانند موفق شوند، از شکست و ورشکستگی سازمان جلوگیری کنند و از انتخاب‌ها و تصمیم‌های غلط بپرهیزند. مطالعه این کتاب، نخستین گام در این مسیر طولانی و مهم است.

اکثر کتاب‌های مدیریت استراتژیک، مفصل و پیچیده هستند و از زبان فنی دشوار این حوزه استفاده می‌کنند که معمولاً برای ابتدای راه مفید نیستند. این کتاب با زبانی ساده و در زمانی کوتاه شما را با مفاهیم استراتژی و فرایند آن آشنا می‌کند.

نیل راسل جونز – نویسنده و مشاور مدیریت و عضو انجمن برنامه‌ریزی استراتژیک است.

 او تجارب کاری بین‌المللی در بسیاری از سازمان‌ها و کشورها دارد و به سازمان‌های زیادی در تدوین یا آزمون استراتژی کمک کرده است. این کمک‌ها سبب بهبود عملکرد، مدیریت مطلوب تغییرات و تحلیل و تحقیقات مؤثر بازار شده است.

او تعداد زیادی کتاب و مقاله در حوزه‌های مختلف مدیریت کسب‌وکار نگاشته است که از آن جمله می‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد:

• برنامه‌ریزی کسب‌وکار
• تصمیم‌گیری
• استراتژی
• CRM
• ارزیابی ریسک

وی همچنین در دانشگاه‌ها و دوره‌های MBA در کشورهای مختلف به تدریس پرداخته است. آقای جونز سخنران و مهمان ویژه برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در انگلستان و سایر کشورها نیز بوده است.

برای ارتباط با ایشان از این ایمیل استفاده کنید:

neiljones@eponaconsulting.com

دکتر فرشید عبدی؛ استاد دانشگاه، مشاور، نویسنده و پژوهشگر در زمینه مدیریت ارتباط با مشتری است. او سال‏هاست به مدیران ارشد و سازمان‌ها برای استقرار مؤثر سیستم مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) مشاوره می‌دهد. به‌عنوان استاد دانشگاه و مشاور 25 سال سابقه کار دارد و تاکنون 30 کتاب و نزدیک به 100 مقاله توسط وی منتشرشده است. او مؤسس «مرکز دانش مدیریت ارتباط با مشتری (مُدام)» مرجع تخصصی آموزش CRM در ایران است.

در ادامه می توانید صفحاتی از کتاب راهنمای استراتژی را مشاهده نمایید.